İSTEMCİ (CLİENT) NEDİR, SUNUCU (SERVER) NEDİR ?

 

Her gün defalarca çeşitli sebeplerle kullandığımız internetin arka planda ne gibi işlemler gerçekleştirdiğini hiç düşündünüz mü? Verilere nasıl ulaşıyoruz, bu veriler nerede tutuluyor, cihazlar arasında iletişim nasıl gerçekleştiriliyor gibi sorular hakkında bir fikre ya da bilgiye sahip misiniz? Ya da istemci ve sunucu terimlerini hiç duydunuz mu? Eğer cevabınız hayır ise, bu yazı tam size göre. Hadi gelin istemci nedir, sunucu nedir ve internet dünyasında ne gibi görevlere sahiptirler birlikte öğrenelim.

İstemci, bir talepte bulunan; sunucu ise bu talebi karşılayan anlamında kullanılır. Bu iki taraf bir araya gelerek, "istemci-sunucu mimarisi(modeli)" dediğimiz bir modeli oluştururlar. Bu mimari, dağıtık yapıya sahip bir ağ mimarisidir. Genellikle istemciyi, bir kullanıcı arayüzü ile sunucudan ayırmak için kullanılır. Bu mimarinin kullanıldığı en yaygın alanlardan bir tanesi, internet üzerinde her gün defalarca kez ulaşmış olduğumuz web sayfalarıdır. 

Bizler bir web sayfasını incelerken, bilgisayarımız ve kullandığımız web tarayıcısı bir istemci gibi davranırken, ulaştığımız web sayfasındaki verileri depolayan veritabanları, uygulamalar ve gelişmiş bilgisayarlar ise sunucu görevini üstlenmektedirler. Bizim web tarayıcımız, web sitesine bir istekte bulunur ve bunun karşılığı olarak da sunucu, gerekli bilgileri toplayarak bize bir web sitesi formatında sonuç döndürür. Böylelikle bizlerde görüntülemek istediğimiz web sitesine rahatlıkla ulaşmış oluruz.

Bu olaya istemci - sunucu mimarisi açısından bakacak olursak; istekte bulunduğumuz makinemize "istemci makinesi" ismi verilirken, isteklerimize cevap veren makineye ise "sunucu makinesi" adı verilmektedir. İstemcinin ve sunucunun iletişime geçtiği ortam ise kablolu ya da kablosuz ağ olabilmektedir.

İstemci - sunucu mimarisi, bizlere ölçeklenebilir bir model sunmayı hedeflemektedir. Bu sayede bir internet ağı üzerindeki her bir cihazın, istemci ya da sunucu tarafını üstlenmesi sağlanır. Genellikle sunucu yazılımları çok güçlü bilgisayarlarda çalışır ve istemci yazılımları ise bizlerin kullanmış olduğu sıradan bilgisayarlarda çalışır. Bu mimari sayesinde de istemci tarafındaki cihazın taleplerine, sunucu tarafındaki cihaz cevap verir

İstemci ve sunucunun genel özellikleri ise şunlardır:

İstemci;

• Aktif olan taraftır.
• İstekte bulunur.
• İsteğine cevap dönene kadar bekler.

Sunucu;

• Pasif olan taraftır.
• İstemciden istek gelmesini bekler.
• İstemciden bir istek geldiğinde gerekli bilgileri toplar ve istemciye yollar.

İki çeşit sunucu bulunmaktadır. Bunlar "durumlu (stateful)" ve "durumsuz (stateless)" şeklinde adlandırılmaktadırlar. Durumlu sunucular, kendilerine yöneltilen istekler arasında bilgi tutmaktadırlar. Durumsuz sunucular ise, bunun tam tersi olarak gelen istekler arasında herhangi bir bilgi tutma işlemi gerçekleştirmemektedirler. Duruma göre bu iki sunucu tipinden biri tercih edilmektedir.

Evet bu yazımızda internet dünyasında sıklıkla adı geçen ve geçmeye de devam edecek olan istemci ve sunucu kavramlarını ve ayrıca bu iki yapının birbiri ile etkileşimini sağlayan istemci - sunucu mimarisini basit bir şekilde anlatmaya çalıştık. Umarız sizler için faydalı olmuştur. Diğer yazılarda görüşmek üzere...